φωνητικός

-ή, -ό / φωνητικός, -ή, -όν, ΝΜΑ [φωνῶ]

αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στη φωνή ή αυτός που συντελείται με τη φωνή (α. «φωνητική μουσική» — μουσική που εκτελείται χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων

β. «φωνητικὸν μέρος τῆς ψυχῆς», Πλούτ.)

νεοελλ.

1. (για ανατ. όργανο ή για λειτουργία) αυτός που συνδέεται με την παραγωγή τής φωνής

2. το θηλ. ως ουσ. η φωνητική

γλωσσ. κλάδος τής γλωσσικής επιστήμης ο οποίος μελετά τους ήχους μιας γλώσσας από φυσική, υλική πλευρά, ως φυσικά, εμπειρικά γεγονότα, δηλαδή εξετάζει την αρθρωτική και ακουστική ποιότητα και τη διαδικασία αντίληψης τών ηχητικών μονάδων μιας γλώσσας

3. φρ. α) «αρθρωτική φωνητική»

γλωσσ. κλάδος τής φωνητικής που μελετά τη φυσιολογία τών φθόγγων, τον τρόπο παραγωγής τους από τα φωνητήρια όργανα καθώς και τη φυσιολογία τών οργάνων αυτών

β) «ακουστική φωνητική»

γλωσσ. κλάδος τής φωνητικής που μελετά τα ακουστικά χαρακτηριστικά, την ακουστική ποιότητα τών φθόγγων και τα ηχητικά κύματα με τα οποία αυτοί μεταδίδονται

γ) «ακροατική φωνητική»

γλωσσ. κλάδος τής φωνητικής ο οποίος εξετάζει τη διεργασία αντιλήψεων τών φθόγγων και τις σχέσεις τους προς τα αντίστοιχα κέντρα τού εγκεφάλου

δ) «φωνητική ορθογραφία»

γλωσσ. σύστημα ορθογραφίας που ακολουθεί στενά τους πραγματικούς φθόγγους, δηλαδή κατά το οποίο κάθε γράφημα παριστάνει έναν και μόνο φθόγγο τού φωνητικού συστήματος μιας γλώσσας, λ.χ. [nero] για τη λ. νερό, σε αντιδιαστολή προς την ιστορική ορθογραφία, η οποία διατηρεί τη μορφή τών λέξεων εις βάρος τής φωνητικής πραγματικότητας, όπως λ.χ. στη λέξη ψώνιο (< όψος + ώνιον), αντί ψόνιο

ε) «φωνητική μεταγραφή»

γλωσσ. η καταγραφή, με τα σύμβολα τού διεθνούς φωνητικού αλφαβήτου, τής εκφώνησης ενός γλωσσικού στοιχείου, δηλαδή η με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσέγγιση απόδοση τής προφοράς, λ.χ. yeros για τη λέξη γέρος

στ) «φωνητική μουσική»

μουσ. μουσική γραμμένη για μία ή περισσότερες φωνές, ανεξάρτητα αν σε αυτές προστίθεται συνοδεία οργάνων

ζ) «φωνητικές χορδές»

ανατ. δύο οριζόντιες μυώδεις πτυχές στο εσωτερικό τής λαρυγγικής κοιλότητας, οι οποίες, με τα αντιμέτωπα χείλη τους αφορίζουν ένα άνοιγμα, τη γλωττίδα, και οι οποίες, με τις περιοδικές δονήσεις και συστολο-διαστολές τους, παράγουν τους ήχους τής φωνής

η) «φωνητικοί μύες»

ανατ. οι μύες τού λάρυγγα που συντελούν στην παραγωγή τής φωνής

αρχ.

προικισμένος με φωνή, φωνήεις*.

επίρρ...

φωνητικώς / φωνητικῶς, ΝΜ και φωνητικά Ν

νεοελλ.

από φωνητική άποψη

μσν.

με παραγωγή φωνής.